Κρίστιαν Χατζημηνάς (EFA Group): O leader της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας (συνέντευξη Κρίστιαν Χατζημηνάς στο Πρώτο Θέμα)

O όμιλος που κάνει εξαγωγές προϊόντων και υπηρεσιών σε 55 χώρες, με το 95% του κύκλου εργασιών του να πραγματοποιείται εκτός Ελλάδας, τρέχει επενδυτικό πρόγραμμα 20 εκατ. ευρώ και θέλει να κάνει την ελληνική αμυντική βιομηχανία και αεροδιαστημική brand name

Οι εργασίες κατασκευής βαίνουν προς ολοκλήρωση και ήδη οι πρώτες μετακομίσεις τμημάτων έχουν ξεκινήσει. Το νέο κτίριο στο οποίο επεκτείνεται το εργοστάσιο του ομίλου EFA στο Κορωπί, ο οποίος έχει εξελιχθεί στον μεγαλύτερο παίκτη της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας, δείχνει τις προοπτικές που υπάρχουν σε έναν τομέα της ελληνικής οικονομίας ο οποίος για την επιβίωση και την ευημερία του στη δεκαετή περίοδο της «εθνικής κατάθλιψης» έπρεπε να γίνει εξωστρεφής. Να παράξει τα δικά του προϊόντα, να αναπτύξει τις δικές του λύσεις και να καινοτομήσει φτιάχνοντας τα δικά του μοντέλα με βάση την υψηλή τεχνολογία που απαιτείται σήμερα για κάθε σύστημα ασφαλείας προωθώντας τα στην παγκόσμια αγορά.

Οποιος επένδυσε σε αυτό επιδεικνύοντας αντανακλαστικά κατάφερε τελικά στη δεκαετή περίοδο ερημοποίησης της εγχώριας αγοράς, λόγω των μεγάλων περικοπών στις δημοσιονομικές δαπάνες, όχι μόνο να δημιουργήσει βάσεις για το μέλλον, αλλά, όπως στην περίπτωση του ομίλου EFA, να μπει στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα. Και κάπως έτσι να φτάσει σήμερα να κάνει εξαγωγές προϊόντων και υπηρεσιών σε 55 χώρες, με το 95% του κύκλου εργασιών του ομίλου να πραγματοποιείται εκτός Ελλάδας. Απόδειξη, όπως λέει στο «business stories» ο πρόεδρος του ομίλου Κρίστιαν Χατζημηνάς, ότι η Ελλάδα έχει τις δυνατότητες και το ταλέντο, χρειάζεται όμως ένα συγκροτημένο εθνικό σχέδιο για τη δημιουργία ενός ισχυρού οικοσυστήματος που θα της επιτρέψει να έχει σημαντικό περιφερειακό ρόλο σε μια υψηλής και συνάμα βαριάς τεχνολογίας βιομηχανία που κινείται από τις αμιγώς εμπορικές χρήσεις έως την Aεροδιαστημική.Remaining Time-0:00FullscreenMute

«Επαναβιομηχανοποίηση, αυτή είναι η λέξη-κλειδί», τονίζει ο κ. Χατζημηνάς καθώς μας ξεναγεί στις εγκαταστάσεις του ομίλου, ξεκινώντας από τους χώρους της ναυαρχίδας Theon Sensors. Της εταιρείας που έχει καταφέρει να κερδίσει μια σημαντική θέση στην παγκόσμια αγορά σχεδιάζοντας και παράγοντας συστήματα νυχτερινής όρασης και θερμικής απεικόνισης. «Πρέπει να αντιληφθούμε όλοι ότι εάν ο Ελληνας μηχανικός βρεθεί στο κατάλληλο επιχειρηματικό περιβάλλον μπορεί να κάνει θαύματα», λέει επικαλούμενος «την προαιώνια παράδοση της χώρας στη Mηχανική με την ευρεία έννοια, το engineering».

Μόλις πρόσφατα η Theon Sensors σε κοινοπραξία με τη γερμανική Hensoldt κέρδισε τον μεγαλύτερο δημόσιο διαγωνισμό για κιάλια night vision που έχει ποτέ διεξαχθεί στην Ευρώπη αναλαμβάνοντας την προμήθεια δίκιαλων οργάνων νυχτερινής όρασης στις βελγικές και γερμανικές Ενοπλες Δυνάμεις. Οργανα τα οποία παράγονται στο Κορωπί.

«Για εμάς η Ελλάδα είναι το ορμητήριο. Οι πωλήσεις στο εξωτερικό είναι αυτές που μας κινητοποιούν δημιουργώντας ανταγωνιστικά και καινοτόμα προϊόντα, συστήματα και υπηρεσίες», αναφέρει. Μια στρατηγική την οποία ακολουθεί με συνέπεια ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του 2000, όταν και ουσιαστικά ξεκίνησαν οι πρώτες εξαγωγές. Στην κουβέντα έχει προστεθεί και ο επί σχεδόν 30ετία συνοδοιπόρος του κ. Χατζημηνά, ο κ. Νίκος Παπάτσας, αντιπρόεδρος του ομίλου. «Με τρία άτομα στο κομμάτι της Ερευνας και Ανάπτυξης ξεκίνησε η Theon Sensors στις αρχές του 2000, καταφέρνοντας να δώσει άμεσα τη λύση σε ένα πρόβλημα που είχαν οι αυστραλιανές Ενοπλες Δυνάμεις που ζητούσαν μικρότερα περισκόπια για τα θωρακισμένα οχήματά τους. Πλέον έχει φτάσει στα 28 μόνο στο Τμήμα Ερευνας και Ανάπτυξης», λέει.

Στον όμιλο ανήκουν επίσης η EFA Ventures, που είναι διεθνής πάροχος βιομηχανικών συνεργασιών και συναφών τεχνικών υπηρεσιών, η Scytalys που αναπτύσσει συστήματα τακτικής διοίκησης, επικοινωνίας, ελέγχου, ζεύξης δεδομένων, εξομοίωσης και λύσεις διαλειτουργικότητας, τα οποία είναι πλέον κρίσιμα για τη μεταφορά τακτικών δεδομένων και τη διασύνδεση διαφορετικών assets, και η ES Systems με ολοκληρωμένα συστήματα αισθητήρων που βασίζονται κυρίως στην τεχνολογία ΜΕΜS και IoT. Ο όμιλος διαθέτει επίσης συμμετοχές και σε άλλες ελληνικές εταιρείες, όπως οι Ucandrone και Aether, που εξειδικεύονται στην κατασκευή drones, πρωτότυπα των οποίων μας δείχνει ο κ. Χατζημηνάς. Επίσης, συμμετέχει στην G.A. Aviation Services που προσφέρει υπηρεσίες MRO και αναβάθμισης ιπτάμενων μέσων. Πρόσφατα ο όμιλος επένδυσε και στην αμερικανική εταιρεία Defender, η οποία αναπτύσσει και κατασκευάζει πανοραμικές κάμερες και συστήματα ανάλυσης και επεξεργασίας εικόνας. Ολες οι εταιρείες συνεργάζονται για την ανάπτυξη προϊόντων και πρότζεκτ, ενώ η ΕFA Ventures, της οποίας προΐσταται ο κ. Παπάτσας, αποτελεί την αιχμή του δόρατος που θα συντονίσει τις εταιρείες του ομίλου ή θα συνάψει συνεργασίες με τρίτες προκειμένου να ανταποκριθεί σε ολοκληρωμένες λύσεις που ζητά η αγορά.

Εξαγωγές

Οι συνεργασίες, σύμφωνα με τον κ. Χατζημηνά, σε Ελλάδα και εξωτερικό είναι το μείζον στην προσπάθεια επέκτασης του ομίλου. Μάλιστα μας δείχνει μια τοιχογραφία που κοσμεί λόμπι του κτιρίου, όπου αποτυπώνονται τα εμπορικά κέντρα και οι αποικίες των αρχαίων Ελλήνων σε διάφορες φάσεις της Ιστορίας. «Εδώ βασίζεται και η φιλοσοφία της ανάπτυξής μας», αναφέρει, και μας εξηγεί: «Οι αρχαίοι Ελληνες δεν περιορίζονταν στο εμπόριο, έστηναν εμπορικούς σταθμούς και έχτιζαν σχέσεις με τις τοπικές κοινωνίες, έμπαιναν για τα καλά στις αγορές τους, δεν πουλούσαν από μακριά. Ετσι κι εμείς, όταν αρχίσαμε στις αρχές του 2000 να δίνουμε έμφαση στο εξωτερικό, κινηθήκαμε και καταφέραμε να κάνουμε συνεργασίες με τοπικές εταιρείες στο Πακιστάν, στην Αίγυπτο, στην Ινδία και αργότερα στην Ευρώπη».

Σήμερα το EFA Group έχει εδραιωθεί με φυσική παρουσία σε έξι χώρες, ενισχύοντας τις διαφορετικές τοπικές και περιφερειακές αγορές στον τομέα της Aεροδιαστημικής και Aμυνας, με έμφαση στους τομείς υποστήριξης συστημάτων και βιομηχανικών συνεργασιών. Διαθέτει μόνιμα γραφεία σε ΗΠΑ, Γερμανία, Αμπού Ντάμπι, Σιγκαπούρη, συμμετέχει σε μονάδες συμπαραγωγής στην Ινδονησία και την Ινδία και παράλληλα διαθέτει μόνιμη παρουσία στην Ιαπωνία.

Επενδύσεις, έρευνα και ανάπτυξη

«Το στρατηγικό μας σχέδιο ουσιαστικά αφορά παράλληλες στρατηγικές για κάθε οντότητα που όμως τέμνονται. Ως κεντρικό στοιχείο θα έλεγα οι επενδύσεις σε βιομηχανικές εγκαταστάσεις, αλλά και σε μικρές εταιρείες με μερίδια μειοψηφίας. Συνεχίζουμε παράλληλα τη βιομηχανική εποίκηση σε διάφορες χώρες. Ηδη μπήκαμε σε χώρες όπως η Αίγυπτος, η Ινδονησία, ενώ τώρα ξεκινήσαμε και σε πιο προηγμένες, όπως οι ΗΠΑ και η Γερμανία, όπου με το τελευταίο συμβόλαιο που πήραμε θα αποκτήσουμε μια γερή βάση», λέει ο κ. Χατζημηνάς.

Ηδη από πέρυσι ο όμιλος τρέχει ένα επενδυτικό πρόγραμμα 20 εκατ. ευρώ, το οποίο θα ολοκληρωθεί του χρόνου. Σε αυτό συμπεριλαμβάνεται η επέκταση των παραγωγικών δομών, ενώ εξετάζεται η είσοδος του ομίλου σε άλλες τρεις εταιρείες, μικρότερου βεληνεκούς, καθεμία εξειδικευμένη σε συγκεκριμένους τομείς. «Αποδείξαμε ότι η Ελλάδα μπορεί να κάνει real engineering και πλέον η αγορά ξέρει την αποτελεσματικότητά μας προσφέροντας χαμηλότερες τιμές σε ποσοστό έως 20%. Οχι γιατί έχεις φθηνό προσωπικό, αλλά γιατί έχεις αναθεωρήσει το πώς δουλεύουν τα πράγματα κάνοντας re-engineering και εκμεταλλευόμενος ότι άλλες διεθνείς εταιρείες έχουν μεγαλύτερα κόστη, είτε λόγω του μεγέθους τους που τις καθιστά ομήρους γραφειοκρατικών διαδικασιών, είτε λόγω της χώρας που έχουν ως βάση».

Και για να επιτευχθούν όλα αυτά, όπως αναφέρει ο ίδιος, ο όμιλος EFA διαρκώς επενδύει στην έρευνα και ανάπτυξη. «Περίπου το 7% του τζίρου μας κάθε χρόνο κατευθύνεται εκεί. Δεν γίνεται διαφορετικά. Εάν θέλεις να πετύχεις, επενδύεις και το κάνεις απ’ την τσέπη σου, απ’ το ταμείο σου. Δεν μπορείς να περιμένεις, ούτε να στηρίζεσαι σε χρηματοδοτούμενα από το κράτος προγράμματα εάν θέλεις να είσαι στη διεθνή αγορά. Το μόνο που μπορεί να χρειαστούμε από το κράτος είναι το πεδίο για να δοκιμάσουμε αυτά τα προϊόντα. Οπως το πρωτότυπο drone στο οποίο επενδύσαμε πρόσφατα και δοκιμάσαμε με επιτυχία με τη βοήθεια του Πολεμικού Ναυτικού».

Σε κάθε περίπτωση, τα οικονομικά μεγέθη του ομίλου και ο ρυθμός ανάπτυξης, όπως διαβεβαιώνουν από κοινού οι κύριοι Χατζημηνάς και Παπάτσας, είναι σημαντικά. «Το 2020 είχαμε αύξηση πωλήσεων 40% σε επίπεδο ομίλου, κάτι που θα επαναληφθεί τόσο φέτος όσο και του χρόνου», λέει ο κ. Παπάτσας. Υπολογίζεται, δε, πως ο όμιλος έχει κάνει εξαγωγές άνω των 500 εκατ. ευρώ, συνολικά από το ξέσπασμα της κρίσης στη χώρα έως τώρα.

Σήμερα ο EFA Group αριθμεί περίπου 300 εργαζομένους, εκ των οποίων οι μισοί απασχολούνται στη Theon Sensors. «Δίνουμε χώρο στους νέους επιστήμονες αλλά και στις γυναίκες. Οχι για ηθικούς λόγους, αλλά κυρίως για επιχειρηματικούς. Θέλουμε ο οργανισμός που φτιάξαμε να μπολιάζεται με ανθρώπους που σκέφτονται διαφορετικά, που μπορούν να φέρουν μια νέα πνοή ή να προβάλουν μια νέα οπτική. Γι’ αυτό εξάλλου προσπαθούμε να βάλουμε στο άρμα μας και ξένους, πέραν φυσικά του ότι σχεδόν κάθε μήνα προσλαμβάνουμε δύο Ελληνες επιστήμονες που είχαν φύγει τα προηγούμενα χρόνια στο εξωτερικό», αναφέρει ο κ. Χατζημηνάς.

Ο ίδιος στέκεται στην ανάγκη για μια ισχυρή και ακμάζουσα ελληνική αμυντική βιομηχανία, μια συζήτηση που το τελευταίο διάστημα έχει πυροδοτηθεί εκ νέου στη σφαίρα του δημόσιου διαλόγου, στον απόηχο κυρίως των κλιμακούμενων προκλήσεων από τον εξ ανατολών γείτονα και του Προσφυγικού.

Αυτή τη φορά ίσως η συζήτηση αποδειχθεί απελευθερωμένη από τα ταμπού που απέτρεπαν τους πολιτικούς αλλά και την ίδια την κοινωνία να ασχοληθούν πραγματικά με έναν χώρο κρίσιμο, ο οποίος όμως ενοχοποιήθηκε για μεγάλες κρατικές σπατάλες τις δεκαετίες του 1990 και του 2000 τροφοδοτώντας ένα πάρτυ μεσαζόντων και εμπόρων με φόντο τα μεγάλα εξοπλιστικά προγράμματα.

«Πράγματι υπήρξαν περιπτώσεις που σκοπός ενός μεγάλου τμήματος της αγοράς ήταν ο εύκολος τζίρος μέσα από τα αντισταθμιστικά προγράμματα και τις συμπαραγωγές και όχι η πραγματική επένδυση που θα παράξει κάτι μεγαλύτερο στο μέλλον. Κοινώς, χρησιμοποιούσαν περισσότερο την Ελλάδα ως καταφύγιο και όχι ως ορμητήριο. Γι’ αυτό και όταν κόπηκαν οι προμήθειες, αυτοί τελείωσαν. Εμείς είχαμε μεγαλύτερα σχέδια, τα κέρδη μας γίνονταν διαρκώς νέες επενδύσεις, για να φτάσουμε πλέον 20 χρόνια μετά να λέμε ότι έχουμε μια στέρεα και διεθνοποιημένη εταιρεία που παράγει και δίνει λύσεις. Οπως επίσης και να αντιληφθεί ο καθένας πως αυτή η βιομηχανία ως σύνολο μπορεί να προσφέρει πολλά. Και δεν μιλάμε απλώς για την άμυνα της χώρας. Η βιομηχανία αυτή είναι ένας πυρήνας όπου διοχετεύεται υψηλή και παράλληλα βαριά τεχνολογία. Κάνει κύκλους διαχέοντας αυτή την τεχνολογία και στον πολιτικό, εμπορικό τομέα προσφέροντάς του υψηλές επιδόσεις και προδιαγραφές. Αλλά και το αντίθετο, η άμυνα πλέον χρησιμοποιεί τον πολιτικό, εμπορικό τομέα για να μειώσει το κόστος», σημειώνει ο κ. Χατζημηνάς. Τόσο ο ίδιος όσο και ο κ. Παπάτσας δεν κρύβουν ότι ο όμιλος έχει μεγάλα σχέδια για το μέλλον. «Μπορεί να μην είναι εφικτό ως χώρα, π.χ., να κατασκευάζουμε από το μηδέν βαρείς εξοπλισμούς όπως αεροσκάφη ή τεθωρακισμένα άρματα, μπορούμε όμως να κάνουμε το αμέσως επόμενο πράγμα, να τα συντηρούμε και να τα αναβαθμίζουμε με βάση την ήδη υπάρχουσα τεχνογνωσία και τα λογισμικά που αναπτύσσουμε», επισημαίνει ο κ. Χατζημηνάς.

«Εμείς θέλουμε να κάνουμε την ελληνική αμυντική βιομηχανία και αεροδιαστημική brand name. Τότε θα κερδίσουμε κι εμείς τα μέγιστα. Και φυσικά θέλουμε να πετύχουν κι άλλοι. Αυτή η μάχη θέλει πολλούς για να κερδηθεί», καταλήγει.