Η Συμμαχία της Δήλου και η κλιματική αλλαγή

Η Δήλος κινδυνεύει, με τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής ήδη αισθητές, να απειλούν ένα μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς

Γράφει ο Αλέξανδρος Καρύδης – Καρανδρέας

Δήλος, ηλιοβασίλεμα στην οδό των Λεόντων. Κήπος του Μεγάρου Αθηνών, Εκατονταπυλιανή, Βενετία, Γενεύη. Χιλιάδες Ευρωπαίοι με εκστατική προσμονή. Η λύρα σπάει τη σιωπή. Οι τέσσερις [αβέβαιες] εποχές του Vivaldi συντονίζονται με τη θάλασσα. Η Alpha Mission – Delos ξεκινά. Αυτή η καλοκαιρινή βραδιά έχει κάτι το μαγικό.

H εκ νέου προβολή στο Μέγαρο Μουσικής της συναυλίας που παρακολούθησαν περισσότεροι από ένα εκατομμύριο πολίτες διεθνώς, λειτουργεί ως υπόμνηση. Τα αρχέγονα μάρμαρα και τα βιολιά θέτουν εξαρχής την ερώτηση: «τί μπορούμε να κάνουμε για να σώσουμε το μέλλον μας;»

Μέτρο και Κλιματική Κρίση

Για πρώτη φορά στα χιλιάδες χρόνια της ιστορίας της, η Δήλος υποδέχτηκε μια συναυλία κλασικής μουσικής με πανευρωπαϊκή σύνθεση, διεθνή εμβέλεια και πολλαπλή συμβολική αξία, αφιερωμένη στη μνήμη του Βαγγέλη Παπαθανασίου, του απαράμιλλου Vangelis. Η συναυλία προβλήθηκε εκ νέου την Παρασκευή στο πλαίσιο του COSPAR, του σημαντικότερου συνεδρίου αστροφυσικών, που φέτος φιλοξενείται στη χώρα μας. H NASA, με το “Project Artemis”, έχει στόχο σύντομα να στείλει την πρώτη γυναίκα στη Σελήνη, παίρνοντας τη σκυτάλη από το “Project Apollo”, όπου ο Neil Armstrong πάτησε για πρώτη φορά στο φεγγάρι ένα καλοκαίρι του 1969. Στη Δήλο, «στης μαύρης γης το φωτοβόλο αστέρι», γεννήθηκαν ο Απόλλων και η Άρτεμις, δίδυμα αδέλφια, αιώνιο σύμβολο του Ήλιου και της Σελήνης, της αρμονιάς και της ζωϊκής ορμής. Τελικά, του φωτός και του μέτρου.

Σήμερα το μέτρο διαταράσσεται και η Δήλος κινδυνεύει, με τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής ήδη αισθητές, να απειλούν ένα μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Η Δήλος λοιπόν συμβολίζει τη μάχη της ανθρωπότητας απέναντι στην Κλιματική Κρίση και οι αβέβαιες τέσσερις εποχές στέλνουν ξεκάθαρο μήνυμα: ο χρόνος τελειώνει. Αν θέλουμε να μην αυξηθεί η θερμοκρασία πάνω από 1,5 βαθμούς και να διατηρήσουμε την ισορροπία της φύσης, πρέπει να δράσουμε τώρα, μαζί, όπως ποτέ ξανά.

Το θεσμικό πλαίσιο είναι ισχυρότερο από ποτέ: η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία δίνει τη στρατηγική κατεύθυνση, ο Κλιματικός Νόμος έχει ψηφιστεί και το σχέδιο “REPowerEU” ξεκλειδώνει ταχύτατα τεράσιους πόρους για τη στρατηγική αυτονομία και την πράσινη μετάβαση της Ευρώπης, ενώ η ακρίβεια στην ενέργεια και τις αλυσίδες αξίας εντείνεται. Τελικά, οι παράλληλες και πολλαπλές κρίσεις που βιώνουμε, αναδεικνύουν μια τρίτη, πιο πρακτική σημειολογία. Στη Δήλο δεν ήταν απλώς το ιστορικό επίκεντρο μιας από τις σημαντικότερες πολιτικές συμμαχίες όλων των εποχών. Ήταν και το Ταμείο της. Αν κάτι ανέδειξε η COP26, είναι ότι η «μητέρα των μαχών» θα δοθεί στο επίπεδο των πράσινων επενδύσεων και της «κλιματικής χρηματοδότησης». Χωρίς ένα «Ταμείο της Δήλου», οι στρατηγικοί στόχοι και το νέο νομικό πλαίσιο μένουν «πουκάμισο αδειανό» και καμία από τις επείγουσες αλλαγές δεν είναι εφικτή.

Ιστορική Ευκαιρία

Η Ελλάδα έχει μια μοναδική ιστορική ευκαιρία: ο Πράσινος Πυλώνας του Ταμείου Ανάκαμψης μπορεί να ξεπεράσει συνδυαστικά τα €18 δις. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η κινητοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων,  νέων επενδυτικών εργαλείων και ευέλικτων μορφών χρηματοδότησης, που θα «μοχλεύσουν» τους δημόσιους πόρους και θα ξεκλειδώσουν την πρόσβαση για τις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις, τη ραχοκοκαλιά της κοινωνίας και τη συντριπτική πλειοψηφία της οικονομίας μας. Η χρηματοδότηση του Ταμείου είναι αναγκαία, αλλά όχι αρκετή. Θα πρέπει να συνδυαστεί με εξειδικευμένη γνώση για την υποστήριξη της πράσινης μετάβασης, βιώσιμα επιχειρηματικά σχέδια, σύγχρονη εταιρική διακυβέρνηση, εργαλεία μέτρησης και ενίσχυσης του θετικού αποτυπώματος για το περιβάλλον και τις τοπικές κοινωνίες. Μόνο έτσι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις θα δημιουργήσουν «ιστορίες επιτυχίας», με θέσεις εργασίας, πραγματική εξωστρέφεια και αειφορία, πρεσβεύοντας ένα νέο παραγωγικό μοντέλο που θα στηρίζεται στο «ευ ζην».

Πως θα συνοψίζαμε αυτό το βιώσιμο μοντέλο σε δύο λέξεις; Κυκλική Οικονομία. Οι σημαντικότεροι επενδυτές που βρέθηκαν πρόσφατα στο Νταβός κατέληξαν ότι η Κυκλική Οικονομία αποτελεί τη μεγαλύτερη επιχειρηματική ευκαιρία της εποχής μας: αποσυνδέοντας την οικονομική ανάπτυξη από τη σπατάλη φυσικών πόρων, δημιουργεί 5 τρις πρόσθετου ΑΕΠ, προστατεύει το περιβάλλον και μπορεί να ευδοκιμήσει καλύτερα σε χώρες με μικρομεσαίες  επιχειρήσεις, που είναι πιο ευέλικτες, και τοπικές αλυσίδες αξίας, που είναι πιο ανθεκτικές. Στόχος η Κυκλική Οικονομία στο άμεσο μέλλον να είναι απλά η…οικονομία.

Στην Ελλάδα, το Sporos Closing Pitch που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στο Μέγαρο Υπατία με πρωτοβουλία του Sporos Platform, ήταν μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για να αναδειxθεί ο δυναμισμός του αναδυόμενου οικοσυστήματος Κυκλικής Οικονομίας στη χώρα μας, καθώς και η ετοιμότητα για ιδιωτικές επενδύσεις με βιωσιμότητα, ανθεκτικότητα και υψηλή προστιθέμενη αξία. Μεταξύ άλλων συμμετείχαν σημαντικοί εκπρόσωποι της αγοράς και της επενδυτικής κοινότητας (Ελένη Κορίτσα, Dep. CEO, Eurobank Asset Management, Armando Guastella, ESG & Sustainability AP, Bain & Company) και της πολιτικής ηγεσίας. Η έμφαση δόθηκε στην παρουσίαση παραδειγμάτων καινοτόμων εταιρειών από δυναμικούς τομείς της οικονομίας (Viocyclos Farm, Seawind Ocean Technology, Protio, Kyklos Group, Solmeyea), που είναι έτοιμες να πρωταγωνιστήσουν στην κυκλική μετάβαση με την υποστήριξη του Sporos.

Αλλαγή Εποχής

Η συναυλία της Δήλου έκλεισε με μια μοναδική στιγμή: 17 μουσικοί παρουσίασαν τους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών. Ο τελευταίος είναι και ο πιο θεμελιώδης: συνεργασία για τους στόχους. Συνεργασία που στηρίζεται στη συμμετοχή των πολιτών και δεν αφήνει κανένα πίσω. Αυτή η συνεργασία σφυρηλατεί τη νέα πολιτική ενότητα για την Ευρώπη, με ένα συνεκτικό όραμα για να σώσουμε το κοινό μας μέλλον. Και η Ελλάδα, αντλώντας ορμή από την παγκόσμια ακτινοβολία των συμβόλων της και την πείρα των κρίσεών της, έχει μπροστά της μια επείγουσα ιστορική πρόκληση. Να ενώσει δυνάμεις, και με εθνική αυτοπεποίθηση μέσα στην εποχή των έντονων αλλαγών, να ηγηθεί σε μια Αλλαγή Εποχής. Χρειαζόμαστε μια νέα Συμμαχία της Δήλου. Εδώ και τώρα.

*Ο Αλέξανδρος Καρύδης – Καρανδρέας είναι Δικηγόρος, Συνιδρυτής Sporos Platform