Ορέστης Ομράν – Οι τέσσερις άξονες πάνω στους οποίους θα διαμορφωθεί η διεθνής πραγματικότητα το 2023

Ήταν το 2022 μια καλή χρονιά για τον κόσμο; Μάλλον όχι, θα έλεγε και ο πιο αισιόδοξος παρατηρητής των διεθνών πραγμάτων. Την πολυπόθητη ανάκαμψη από την διετή πανδημία, πρόλαβε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία με τον εμπόλεμη σύγκρουση που συνεχίζεται μέχρι σήμερα να λαμβάνει de facto διεθνείς διαστάσεις και ένα μεγάλο τμήμα του παγκόσμιου πληθυσμού να βιώνει άμεσα τις συνέπειες την ενεργειακής κρίσης που ακολούθησε, φοβούμενο παράλληλα την αναβίωση ενός πυρηνικού ολέθρου.

Υπήρξαν όμως και άλλα γεγονότα που ο ιστορικός του μέλλοντος θα καταγράψει στα σημαντικά της χρονιάς που έφυγε, κοινό χαρακτηριστικό των οποίων είναι η ανατροπή του διεθνούς status quo, όπως το μάθαμε τα τελευταία τριάντα περίπου χρόνια. Η 27η Σύνοδος των Κρατών Μελών στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Κλίμα (COP 27) κατέληξε για πρώτη φορά σε συμφωνία για τη σύσταση ενός ταμείου από τα κράτη του αναπτυγμένου κόσμου ώστε να αποζημιώνονται τα αναπτυσσόμενα κράτη από τις συνέπειες της υπερθέρμανσης του πλανήτη που προκαλεί η υπερβιομηχανοποίηση των πρώτων τους τελευταίους δύο αιώνες. Μένει να φανεί πώς θα λειτουργήσει το Ταμείο αυτό, ωστόσο η απόφαση από μόνη της είναι σημαντική για τον πλανήτη, στον οποίο από το 2022 ζουν πάνω από 8 δις άνθρωποι.UnmuteRemaining Time -0:00 FullscreenΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Ο ιστορικός ξεσηκωμός των γυναικών στο Ιράν εναντίον του καταπιεστικού καθεστώτος έθεσε σε αμφισβήτηση ακόμα και την επιβίωσή του για πρώτη φορά από το 1979, ενώ η εκλογή Λούλα στη Βραζιλία αποτέλεσε σοβαρό πλήγμα για την ακροδεξιά και τους υποστηρικτές της διεθνώς.

Παράλληλα, η εκλογή για τρίτη φορά του Xi Jinping στη θέση του Γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας και αυτομάτως σε αυτήν του Προέδρου της χώρας, διέψευσε τις φήμες που τον ήθελαν να αντικαθίσταται βιαίως και ενίσχυσαν τις ανησυχίες για την αυξανόμενη επιθετικότητα της Κίνας στην Ασία, τη στήριξη της Ρωσίας και τα πρωτόγνωρα μέτρα περιορισμού του πληθυσμού στις κινέζικες μεγαλουπόλεις για την καταπολέμηση της εξάπλωσης ενός νέου κύματος κορονοϊού.

Τι μπορούμε να περιμένουμε λοιπόν το 2023 σε έναν κόσμο που αλλάζει τόσο γρήγορα; Τέσσερις είναι οι βασικοί άξονες, πάνω στους οποίους θα διαμορφωθεί η διεθνής πραγματικότητα τη χρονιά που έρχεται:

Πρώτον, η λήξη του πολέμου στην Ουκρανία με βιώσιμους όρους δεδομένων των διεθνών ισορροπιών, όπως θα έχουν διαμορφωθεί, και της ανάγκη να διασφαλιστεί κατά το δυνατόν η ουκρανική εδαφική ακεραιότητα και να κατευναστεί η ρωσική επιθετικότητα. Πρόκειται για δύσκολο γρίφο, ωστόσο τις καλύτερες λύσεις επιβάλλει συχνά η ίδια η πραγματικότητα.ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Δεύτερον, και συναφώς με το πρώτο, η επιτάχυνση της ενεργειακής μετάβασης για την προστασία των πληθυσμών και του περιβάλλοντος. Η ουκρανική κρίση κατέδειξε την χρονιά που φεύγει πως η υπερεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα των λίγων παραγωγών χωρών δεν είναι βιώσιμη, η δε διεθνής ενεργειακή κρίση θα υποχωρεί τη νέα χρονιά ευθέως ανάλογα με την προώθηση των καθαρότερων μορφών ενέργειας. Τούτο αφορά κυρίως την Ευρώπη, με τη διστακτικότητα και αβελτηρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2022 να χρήζουν άμεσης εξάλειψης, εάν το μπλοκ επιθυμεί πραγματικά τη συλλογική αντιμετώπιση του προβλήματος.

Τρίτον, η οργανωμένη προσπάθεια της Ρωσίας, της Κίνας -και ίσως λιγότερο της Ινδίας- να αντικαταστήσουν την πρωτοκαθεδρία του «Δυτικού Κόσμου» και δη των Ηνωμένων Πολιτειών στα παγκόσμια πράγματα. Δύσκολο να συμβεί άμεσα, ωστόσο η απόσταση φαίνεται να μειώνεται.

Τέταρτον, η διαμάχη της φιλελεύθερης δημοκρατίας με τον ολοκληρωτισμό των καταπιεστικών καθεστώτων, στην οποία η πρώτη χάνει έδαφος τα τελευταία χρόνια. Η ιδεολογική μάχη κατά του απολυταρχισμού πρέπει να δοθεί διαρκώς και συγκροτημένα από τις σύγχρονες δημοκρατίες και όχι αποσπασματικά με αφορμή μεμονωμένα γεγονότα.

Θα είναι το 2023, μια «καλή χρονιά»; Ουδείς γνωρίζει. Το μόνο σίγουρο είναι πως ζούμε σε ενδιαφέροντες μεν, δύσκολους καιρούς δε που απαιτούν ανθεκτικότητα και προσαρμοστικότητα σε έναν κόσμο που αλλάζει περισσότερο μέρα με τη μέρα.